انسان محوری؛ لازمه توسعه پایدارِ شهرِ شیراز

دکتر احمد شیرزادی
عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس

اقتصاددانان و جامعه شناسان تعاریف گوناگونی از توسعه ارائه کرده اند. از دیدگاه دکتر رنانی، توسعه عبارت از سلسله تحولاتی است که در فرایند این تحولات رابطه انسان با سه عامل طبیعت، جامعه و هستی بهبود یافته و کم هزینه تر و دلپذیرتر شود. حاصل بهبود رابطه فرد با طبیعت، مانند ساختن راه، ساختمان، سد و توسعه تکنولوژی، رفاه و آسایشِ بیشتر است. حاصل بهبود رابطه انسان با جامعه احساس رضایت و آرامش است. بیشترِ مشکلات جامعه به خاطر احساس نارضایتی از شرایط است و نه کاهشِ رفاه، زیرا درمجموع رفاه انسانها در طول زمان کمتر نمی شود. در سایه تقویت سرمایه های فرهنگی و اجتماعی است که رضایتِ بیشتری حاصل می شود. برای توسعه و ایجاد احساس رضایت، لازم است سرمایه های اجتماعی ایجاد و تقویت شوند. هر برنامه ای که بتواند به تقویت پیوند بین انسان ها و در نتیجه ایجاد سرمایه اجتماعی کمک کند، احساس رضایت بیشتری در افراد جامعه ایجاد خواهد کرد و در نتیجه موجب توسعه خواهد بود. در این راستا، بدون شک توسعه و تقویت نهادهای مدنی از اقدامات بسیار ضروریست.

در شهرسازی ایران در زمانهای گذشته، موضوع محله محوری یکی از نکات مهمی بوده که مورد توجه بوده است. درواقع، جغرافیای محلات در شهرهای بزرگ  باعث تقویت بین افراد بوده است. موضوعی که متاسفانه در فرایند توسعه شهرها و کلان شهرها و از جمله شهر شیراز، مورد کم توجهی قرار گرفته است. در شهر انسان محور، که یکی از دغدغه ها و نیازهای امروز شهروندانِ شیرازی ست، لازم است ساختار محلات بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند به نحوی که پیوندهایِ میانِ افراد محله تقویت شوند. عدم توجه کافی به این موضوعات، آسیب های جدی را متوجه شهروندان ساخته و مشکلات روحی و احساس عدم رضایت را افزایش داده است.

در این راستا نیاز جوانان از بقیه اقشار جامعه بیشتر است. ایجاد زمینه های مناسب برای گردهم آیی جوانان و تفریحات سالم آنان از ضروریات شهرهای امروزیست. پدیده ای به نام زیست شبانه که روز به روز بر شدتِ آن افزوده می شود، یکی از نتایج کم توجهی به نیازهای طبیعی قشر جوان است.

اهمیت مسائل اجتماعی و انسانی، اگر بیشتر از موضوعات اقتصادی نباشد، کمتر از آن هم نیست، زیرا همین موضوعات در دراز مدت مسائل اقتصادی را نیز متاثر خواهد ساخت. محور توسعه در جوامع بشری باید “انسان” باشد.