درگذشت فقیه اصولی

 آیت‌ا… هاشمی شاهرودی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از مدت‌ها تحمل بیماری دار فانی را وداع گفت. آیت‌ا… هاشمی شاهرودی که آخرین با در تاریخ ۱۶ تیر ۹۷ در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام شرکت کرده بود از چندی پیش و به دلیل تشدید بیماری خود در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده بود. وی سال‌ها از اعضاى فقهاى شورى نگهبان‌ بود و در این‌ نهاد مقدس‌ به‌ خدمت‌ اشتغال‌ داشت‌ تا اینکه‌ با حکم‌ مقام‌ معظم‌ رهبرى به‌ ریاست‌ قوه‌ قضائیه‌ منصوب‌ شد. او در طول‌ مسئولیت‌ خود در قوه‌ قضائیه‌، خدمات‌ بسیارى را انجام‌ داد که‌ توسعه قضایى، تسریع‌ در رسیدگى به‌ پرونده‌ها و ایجاد ارتباط‌ مردمى از جمله‌ آنهاست‌. پس از مسئولیت در قوه قضائیه حضرت‌آیت‌ا… العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درس‌های فقه و اصول در شهر مقدس قم در کنار فعالیت‌های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت. آیت‌ا… هاشمی شاهرودی از اسفند ۱۳۸۹ تا مهر ۱۳۹۳ نایب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری بود. وی از مهر ۱۳۹۳ تا اسفند همان سال نیز ریاست موقت این مجلس را بر عهده داشت. آیت‌ا… هاشمی شاهرودی در مردادماه سال گذشته، طی حکمی از جانب مقام معظم رهبری، به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، منصوب شد.

فعالیت‌های سیاسی

آیت‌‌ا…‌ سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی در سال‌ ۱۳۲۷ هجری شمسی در شهر نجف‌ و در خانواده مذهبی و از سادات‌ منسوب‌ به‌ امام‌ حسین‌(ع‌) چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ مرحوم‌ آیت‌‌ا…‌ سیدعلی حسینی شاهرودی، از شاگردان برجسته مرحوم آیت‌ا… العظمی خویی(ره) بود که بحث‌های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد. او تحصیلات‌ ابتدایی را در مدرسه‌ علوی نجف‌ به‌ پایان‌ رساند و سپس‌ به‌ تحصیلات‌ حوزوی روی آورد. با توجه‌ به‌ موقعیت‌ علمی خانوادگی و نیز با توجه‌ به‌ هوش‌ و استعداد سرشار و کوشش‌ فراوان‌ خود، در مدتی اندک توانست‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را به‌ پایان‌ رساند. پس‌ از آن‌ به‌ حلقه‌ درس‌ آیت‌‌ا…‌ العظمی شهید سیدمحمد باقر صدر پیوست‌ و سال‌ها درخدمت‌ استاد خود، مبانی اجتهاد در اصول‌ و فقه‌ را به‌ خوبی آموخت‌ و در درس‌ دیگر مراجع‌ آن‌ روز نجف‌ -از جمله‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) و آیت‌ا… العظمی خویی(ره)- نیز با جدیت‌ شرکت‌ جست‌ و بهره‌های فراوان‌ برد. آیت‌ا…‌ سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی در سال‌های تحصیل‌ از محضر استادان‌ بسیاری بهره‌ برد. مهم‌ترین‌ و اصلی‌ترین استاد او در درس‌ خارج‌ آیت‌‌ا…‌ العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر بود. شهید صدر در نامه‌ای به یکی از شاگردانش درباره مرحوم شاهرودی گفته بود «آقای هاشمی رشد علمی شگفت‌انگیز و نبوغ آمیزی دارد.» و درباره رابطه علمی میان خود و شاگرد گفته بود «آقای هاشمی(شاهرودی) عنوان وجود من است.» او تنها شخصی است که قبل از رسیدن به سی سالگی از سیدمحمدباقر صدر اجازه اجتهاد کتبی دریافت کرد. همچنین از مهم‌ترین مناصب سیاسی و اجتماعی آیت‌ا… هاشمی‌شاهرودی می‌توان به عضویت او در مجمع جهانی اهل بیت(علیهم‌السلام)، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، رئیس و مؤسس مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم‌السلام) عضو و نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو فقهای شورای نگهبان، رئیس قوه قضائیه و رئیس هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه اشاره کرد.

از زاویه‌ای دیگر

درباره وزن و شأن آیت‌ا… هاشمی شاهرودی بسیار می‌توان گفت و نوشت. زمانی که ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام به ایشان سپرده شد، در بین سیل تبریک‌هایی که جریان یافته بود، برخی تلاش داشتند به نزدیک کردن خود به ایشان اندکی وضعیت خود را در بین چهره‌ها و مسئولان ارشد نظام سروسامان دهند. به نظر می‌رسید که دلیل این تلاش به قرار گرفتن آیت‌ا… هاشمی شاهرودی در راس هیات رسیدگی به اختلافات پدید آمده در بین قوای کشور بوده باشد اما آیت‌ا… شاهرودی نشان داد که آنچه برای او اهمیت دارد، ساختار نظام برآمده از انقلابی بزرگ و مردمی است. آیت‌ا… شاهرودی بعد از آنی که با حکم رهبر انقلاب در رأس هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه قرار گرفت اجازه نداد از پرتو موقعیت تثبیت شده‌اش دیگرانی بهره‌مند شوند که در قاموس او نمی‌گنجیدند. پیکر آیت ا… هاشمی شاهرودی در حرم حضرت معصومه (س) خاکسپاری می‌شود.