آشنایی با شرایط و قوانین بازنشستگی در ایران

نواع بازنشستگی و شرایط بازنشستگی
شرایط بازنشستگی بستگی به وضعیت، جایگاه، جنسیت افراد و گروه‌های اجتماعی دارد؛ بنابراین از آن جهت که فرد متقاضی شرایط بازنشستگی در چه حالت و موقعیتی قرار دارد می‌تواند در یکی از شرایط زیر قرار گیرد:
۶۰سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۲۰ سال سابقه: در این حالت بیمه شده میتواند با۲۰ روز حقوق بازنشسته شود و اگر حقوق وی از حداقل حقوق شورای عالی کار کمتر باشد بر اساس ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی تا حداقل حقوق ارتقا می‌یابد.
۵۰ سال سن برای آقایان و ۴۵ سال سن برای خانم‌ها با حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه: در این وضعیت بیمه شده می‌تواند با ۳۰ سال سابقه یا بیشتر تا سقف۳۵ سال بازنشسته شود و بر همان اساس نیز از مستمری برخوردار شود.
۶۰ سال سن برای آقایان و ۵۵ سال سن برای خانم‌ها با ۱۰ سال سابقه: در این حالت بیمه شده می‌تواند با۱۰ سال سابقه و بیشتر تا۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حق بیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایین‌تر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمی‌یابد. ضمنا کسانی که سن آن‌ها به میزان مقرر در این بند رسیده باشد، ولی زیر ۱۰ سال سابقه داشته باشند میی توانند با پرداخت حق بیمه سنوات کسری تا ده سال سابقه، با ده روز حقوق بازنشسته شوند که در این صورت نیز چنانچه حقوق آن‌ها از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد، ترمیم نخواهد شد.

خانم‌هایی که دارای ۴۲ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه هستند و در کارگاه‌های مشمول قانون کار اشتغال به کار دارند، میتوانند با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شوند. این گروه از بیمه شدگان نیز از حداقل حقوق برخوردار می‌شوند. باید توجه داشت که مشمولین این بند فقط تابعین قانون کار را دربرمی گیرد و سایر مشمولین تامین اجتماعی، که از نظام استخدامی و آیین نامه‌های خاص استفاده می‌کنند، از شمول این مقرره خارجند.
بیمه شدگانی که دارای ۳۵ سال سابقه هستند بدون شرط سنی می‌توانند از مستمری بازنشستگی با۳۵ روز حقوق برخوردار شوند.
کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان آور شاغل هستند و سختی و زیان آور بودن شغل آن‌ها در مشاغل مذکور مورد تایید کمیته سخت و زیان آور مستقر در اداره کار قرار گرفته باشد، می‌توانند با ۲۰ سال سابقه متوالی یا۲۵ سال سابقه متناوب در مشاغل سخت بدون شرط سنی بازنشسته شوند. برای این گروه از بیمه شدگان ۱۰ یا۵ سال سابقه اضافه می‌شود و با ۳۰ سال و ۳۰۰ روز حقوق بازنشسته می‌شوند.
جانبازان نیز می‌توانند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند و به میزان درصد جانبازی از سنوات ارفاقی بهره‌مند شوند. بازنشستگی از این طریق شرط سنی ندارد و متقاضی با توجه به سنوات پرداخت حق بیمه و سابقه ارفاقی می‌تواند از مستمری برخوردار شود. برای تعیین سنوات ارفاقی جهت جانبازان درجه نقص عضو و ازکارافتادگی (درجه جانبازی) مبنای میزان سوابق اعطایی خواهد بود: جانبازانی که بین۲۰ تا۴۰ درصد دارای نقص عضو یا کاهش توانایی باشند حداقل ۳ و حداکثر شش سالل به سوابق آن‌ها اضافه خواهد شد. به درجات بین ۴۰ درصد تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۶ و حداکثر ۱۰۰ سال ارفاق خواهد شد.
معلولان عادی می‌توانند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند و به میزان معلولیت از سابقه ارفاقی برخوردار شوند. شرط سنی برای آقایان معلول ۵۰ و برای خانم‌ها ۴۵ سال است. سنوات ارفاقی به معلولین برای معلولیت‌های ناشی از کار و غیرناشی از کار متفاوت است. معلولیت‌های ناشی از حوادث کار یا بیماری‌های حرفه‌ای ناشی از کار:در درجات بین ۲۰ تا۴۰ درصد و تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۵ و حداکثر ۸ سال به تناسب درجات فوق به سوابق فرد اضافه می‌شود. معلولین عادی غیرناشی ازز کار:
در درجات بین ۲۰ تا ۴۰ درصد حداقل ۲ و حداکثر ۳ سال با توجه به درجات به سوابق بیمه شده اضافه می‌شود.
در درجات بین ۴۰ درصد تا ازکارافتادگی کامل حداقل ۳ و حداکثر ۶ سال به تناسب درجات فوق اضافه خواهد شد.

با توجه به موارد فوق نظر شما را به نکات زیر در مورد شرایط بازنشستگی جلب می‌کنیم:

در موارد هشتگانه فوق فقط بیمه شده اصلی می‌تواند درخواست بازنشستگی را به سازمان تامین اجتماعی ارائه دهد و کارفرما در صورتی می‌تواند خواهان بازنشستگی کارگر خود شود که ۵ سال از سن بازنشستگی شخص بیمه شده گذشته باشد؛ بنابراین در این حالت کارفرما می‌تواند درخواست بازنشستگی آقایان بالای ۶۵ سال سن و خانم‌های بالای ۶۰ سال را به فرض داشتن سابقه لازم به شعب سازمان ارائه کند.

حداقل سابقه برای احراز بازنشستگی در صندوق سازمان تامین اجتماعی ده سال است؛ بنابراین کسانی که بخشی از سوابق خود را از صندوق‌های دیگر به صندوق تامین اجتماعی منتقل کرده اند، باید حداقل ۱۰ سال سابقه در صندوق تامین اجتماعی داشته باشند. دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه در دو سال آخر اشتغال نباید از افزایش‌های سالانه شورای عالی کار و هیئت دولت بیشتر باشد، در غیر این صورت میانگین ۵ سال آخر پرداخت حق بیمه ملاک محاسبه مستمری قرار خواهد گرفت، مگر این که اینن افزایش‌ها ناشی از ارتقای شغلی شخص بیمه شده باشد. حداکثر سقف قابل محاسبه برای بازنشستگی۳۵ سال است و بیش از آن مبنای محاسبه مستمری قرار نخواهد گرفت.