رازهای ناگفته شکل ناخن‌ها از درون بدن که باید بدانید

ناخن ها از چه چیزی ساخته شده اند؟

ناخن های دست از سه لایه بافت به نام کراتین تشکیل شده اند. کراتین پروتئینی است که از واحدهایی به نام اسید آمینه ساخته شده است و ساختار آنها به گونه ای است که انسجام آنها می تواند باعث قوام و استحکام ناخن ها شود. کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامین ها در بدن می تواند تغییراتی را در شکل و رنگ ناخن­ها پدید آورد.

تغییرات در شکل و رنگ ناخن ها نشانه چه بیماری هایی در بدن هستند؟

نکته بسیار مهمی که در بررسی تغییرات ظاهری ناخن ها باید بدان توجه داشته باشیم این است که نشانه های به وجود آمده در ناخن ها اگر ناشی از بیماری باشند، معمولا جزو نشانه های ثانویه هستند و به احتمال زیاد قبل از این تغییرات، افراد متوجه نشانه های دیگر بیماری در قسمت های مختلف بدن شده باشند به عنوان مثال، ناخن های سفید می توانند نشانه ای از هپاتیت باشند اما همه کسانی که ناخن سفید دارند مبتلا به هپاتیت نیستند و عوامل بسیاری مانند پیری و تغذیه نامناسب می توانند باعث بروز ناهنجاری و یا تغییرات رنگ و ظاهر ناخن ها شوند.

در ادامه به بررسی تغییراتی در ناخن ها که می توانند نشانه وجود بیماری در بدن باشند، می پردازیم.

۱. تغییرات در رنگ ناخن ها

همیشه تغییر در رنگ ناخن ها نشانه وجود بیماری در بدن نیست و عوامل بسیاری مانند تغذیه نامناسب می توانند باعث تغییر رنگ در آنها شوند اما پس از مشاهده تغییرات رنگ در ناخن ها باید نگران سلامتی بدن شد. در ادامه رنگ های غیرطبیعی ناخن ها و اختلالاتی که می توانند باعث این تغییرات رنگ شوند را بررسی می کنیم.

ناخن های رنگ پریده

ناخن های بسیار رنگ پریده گاهی اوقات می توانند نشانه ای از بیماری های جدی باشند. این بیماری ها عبارتند از:

کم خونی / نارسایی احتقانی قلب / بیماری های کبد / سوء تغذیه

ناخن های سفید

اگر ناخن ها عمدتاً سفید اما با لبه های تیره باشند، مشکلات کبدی مخصوصا هپاتیت

سلامتی بدن را به خطر انداخته اند و حتما باید غربالگری شوند.

ناخن های زرد

یکی از شایع ترین علل زرد شدن ناخن ها عفونت قارچی است. با بدتر شدن عفونت، بستر ناخن ممکن است جمع شده و ناخن ها ضخیم و خرد شوند. در موارد نادر، ناخن‌های زرد می‌توانند نشان‌دهنده یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری شدید تیروئید، دیابت یا پسوریازیس باشند.

ناخن‌هایی که ضخیم و زرد هستند و معمولا با سرعت بسیار کمی رشد می کنند اغلب به بیماری‌های ریوی مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن اشاره می‌کنند. پدیده رینود که به دلیل گردش خون ضعیف در انگشتان دست، انگشتان پا و بینی ایجاد می شود نیز باعث زرد شدن ناخن ها می شود. بیماری های دیگری مانند سینوزیت، مشکلات تیروئید و آرتریت روماتوئید نیز می توانند منجر به زرد شدن ناخن ها شوند.

ناخن های آبی

رنگ آبی یا متمایل به بنفش در ناخن ها در اصطلاح پزشکی سیانوز ناخن نامیده می شود و می تواند در قسمت های دیگر مانند لاله گوش و لب ها نیز رخ دهد. سیانوز نشانه عدم دریافت اکسیژن کافی در اندام های بدن است. این مسئله می تواند نشان دهنده یک مشکل ریوی مانند آمفیزم یا برخی از بیماری های قلبی باشد.

۲. تغییرات در شکل ناخن ها

شکل ناخن ها نیز مانند رنگ آنها می تواند نمایانگر برخی از بیماری ها در بدن باشد اما توجه داشته باشید که برخی از تغییرات در شکل ظاهری ناخن ها یا وجود برخی از ناهنجاری ها در آنها می تواند وراثتی باشد و ارتباطی با بیماری ها ندارد.

انحنای ناخن ها

انحنای شدید و گرد شدن ناخن ها می تواند سطوح پایین اکسیژن در خون و اختلالات مزمن ریوی را در بدن نشان دهد.

ناخن های قاشقی

ناخن های قاشقی به ناخن هایی گفته می شود که در ناحیه وسط دچار تغییراتی در تقعر می شوند و فرورفتگی هایی در وسط آنها پدید می آید و به ناخن ها شکلی شبیه به قاشق می دهد. ناخن های قاشقی به احتمال زیاد نشانه ای از بیماری های قلبی، لوپوس، تیروئید کم کار یا فقر آهن هستند.

وجود حفره در ناخن ها

سوراخ شدن و ایجاد فرورفتگی های متعدد و کم عمق در سطح ناخن ها می توانند در نتیجه شرایطی مانند آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata) یا پسوریازیس ایجاد شوند.

ایجاد خطوط سیاه در ناخن ها

وجود برخی از تیرگی ها روی ناخن برخی از افراد طبیعی است اما ایجاد یک نوار طولی جدید قهوه ای روشن یا تیره روی ناخن می تواند نشان دهنده نوعی ملانوم (وخیم ترین نوع سرطان پوست) باشد که در ناخن دست رخ می دهد و به عمق زیرین گسترش می یابد و در ادامه می تواند منجر به خونریزی، ترک خوردگی و شکنندگی شود.

ناخن های موج دار

پسوریازیس یا آرتریت التهابی، بیماری هایی هستند که می توانند باعث موج دار شدن ناخن ها شوند. در این حالت به احتمال زیاد رنگ ناخن ها نیز تغییر می کند و التهاب و قرمزی در زیر آنها به وجود می آید.

ناخن های ترک خورده یا شکافته شده

تیروئید و مشکلات مربوط به آن مقصر اصلی در خشک و شکننده شدن ناخن ها و ترک خوردن و شکافته شدن آنها است. البته ترک خوردن یا شکافتن همراه با رنگ مایل به زرد بیشتر به دلیل عفونت های قارچی رخ می دهد.

برآمده شدن ناخن ها

برآمدگی انتهای انگشتان و رشد ناخن ها به صورتی که به سمت داخل خم شوند، احتمالا نشانه ای از مشکلات کبد، ریه یا قلب، ایدز یا حتی بیماری التهابی روده است.

پوسته پوسته شدن دور ناخن
علت آن فرو بردن انگشتان به مدت زیاد در آب و همچنین استفاده از لاک پاک کن هامیباشند. هیچ رابطه ای با کمبود کلسیم و ویتامین C ندارد.در این موارد باید با کرمهای مرطوب کننده مناسب، دست را چرب نگه داشت تا پوست دور ناخن استحکام پیدا کند.

ترک خوردن ناخن
ناخنها در اثر تماس با مواد شیمیایی و هوای سرد استحکام خود را از دست داده و ترک میخورند.برای جلوگیری از این مشکل، آنها را نرم کنید. خیساندن ناخن ها در آب گرم به مدت ۱۵ دقیقه پیش از خوابیدن مفید است. ناخن ها را بعد از نرم کردن، کوتاه کنید تا کمتر دچار ترک خوردگی شوند.اگر همیشه لاک میزنید، هفته ای یک روز به ناخن ها استراحت دهید و لاک نزنید. استفاده از لاک پاک کن های دارای استات هم بهتر از استون است.

لکه های سفید روی ناخن

علت آن میتواند صدمه به ماتریکس ناخن و یا کمبود روی باشد، اما زیاد مهم نبوده و به مرور زمان ناپدید میگردد. معمولا تایپیست ها و پیانیست ها (نوازنده پیانو)، افرادی که مانیکور (کارهای زیبایی ناخن) میکنند دچار این عارضه میشوند.برای بهبود و جلوگیری از ین مشکل فقط کافی است که ناخن را چرب نگه داشت. همچنین بهتر است از لاک و آستون کمتر استفاده کرد.چنانچه این لکه سفید تمام سطح ناخن را فرا گیرد، میتواند علامت ایجاد بیماریهای بسیاری باشد که یکی از این بیماریها، کمبود آلبومین در خون است.

لق شدن ناخن ها

موارد زیادی می تواند باعث جدا شدن ناخن ها از بستر خود شوند مانند:

• بلند بودن ناخن ها
• آسیب یا عفونت
• واکنش به چسب های ناخن که برای چسباندن ناخن مصنوعی استفاده می شوند.
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض مواد شیمیایی مانیکور
• داروهایی مانند تتراسایکلین و ناپروکسن که حساسیت به نور ایجاد می کنند و باعث جدا شدن ناخن ها از بستر خود می شوند.
• پسوریازیس

ناخنهای فرو رفته در گوشت
این مشکل بیشتر در ناخنهای پا مشـاهده میگردد و علت آن کوتاه کردن نامناسب ناخنها و تنگ بودن کفش میباشد که باعث میگردد گوشه ناخن به درون گوشت فرو رود.

برای درمان این عارضه باید:
– ۳ تا ۴ بار در روز، پا را در آب گرم خیس کنید.
– پنجه پا را پاک و خشک نگه دارید.
– در هنگامی که این عارضه در حال بهبود یافتن است، صندلهای جلو باز بپوشید. اگر حتما باید کفش بپوشید، کفش راحتی را انتخاب کنید که به پنجه پایتان فشار نیاورد.
– با دقت، یک تکه پنبه را بین پوست و ناخن پا قرار دهید. هر روز این پانسمان را عوض کنید.
– از یک مسکن معمولی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تخفیف درد استفاده کنید.
با انجام کارهای بالا، معمولا علائم در طی دو یا سه روز بهبود می یابند. در غیر این صورت به پزشک مراجعه کنید.

جویدن ناخن ها

جویدن ناخن ها در بیشتر موارد بر حسب عادت های قدیمی و کودکانه رخ می دهد اما در برخی از افراد نشانه‌ای از اضطراب مداوم است که با اختلالاتی مانند وسواس فکری و عملی در ارتباط است. برای درمان این عارضه حتما باید با روانشناس صحبت کنید.

در نهایت باید بدانیم، ایجاد تغییراتی در رنگ و شکل ناخن ها می تواند نشانه وجود بیماری در بدن باشد اما نباید عجله کنید و به سرعت نگران بیماری های حاد و خطرناکی مانند سرطان پوست یا هپاتیت شوید. قبل از هر چیزی، به دنبال مظنونان کم خطرتری مانند ضربه، عفونت های قارچی، کم خونی، سوءتغذیه و… باشید و برای درمان آنها اقدام کنید و اگر با درمان این مسائل باز هم بهبودی در وضعیت ناخن های خود مشاهده نکردید، غربالگری های مهم تری مانند غربالگری سرطان و هپاتیت و بیماری های کبدی را انجام دهید.