سایت دفن زباله ارسنجان در غرب تالاب بختگان تهدید بزرگ محیط زیست

ایلنا: تالاب‌های طشک، بختگان و کمجان که سال‌هاست به دلیل سدسازی مفرط خشکانده و حالا مورد هجمه زباله واقع شده‌اند. در این شرایط تن بی‌جان این تالاب‌ها برخی را بر آن داشته تا آنها را به محلی برای دفن زباله تبدیل کنند.

 ۲۸تیرماه ۱۴۰۰ کلنگ احداث سایت دفن زباله در غربی‌ترین نقطه بختگان حد فاصل دو زهکش منتهی به تالاب های طشک و بختگان زده می‌شود ، کانال هایی که  سر ریز آب تالاب کمجان و روان آبهای حوزه را به دو تالاب فوق هدایت می کند.

 ۳۰ تیرماه تالاب بختگان برای  ایجاد سایت دفن زباله شهر ارسنجان زیر چرخ لودر می رود؛ و اگرچه با عکس العمل مردم بومی روستاهای همجوار این خسارت متوقف می شود، اما شنیده ها به نقل  از مردم محلی حاکی از آن است که مسئولان بنا است جهت ادامه فعالیت و ایجاد سایت با جدیت بیشتری پای کار حاضر شوند.

افزایش خطر آلودگی در بختگان با سایت دفن زباله

آن طور که کنشگر محیط‌ زیستی با حضور در محل ایجاد سایت دفن زباله بختگان گزارش می دهد با این اتفاق در واقع بختگان به قربانگاه می رود تا سندی ماندگار بر نابودی تاریخی زیستگاه در پای آلودگی انسانی به ثبت برسد.

سیروس زارع ‌با اشاره به دلایل فنی دال بر انتخاب نادرست محل دفن زباله در بختگان می‌‌گوید: محل انتخاب شده  مجاور زهکش هایی است که به نوعی بعد از دستکاری انسانی تامین کننده بخشی از منابع آبی ناشی از تجمیع روان آب‌های حوزه و انتقال دهنده‌  سرریز آبی تالاب کمجان به تالاب‌های طشک و بختگان است که  با ایجاد سایت، شیرابه های آلوده  به بستر تالاب هدایت می شود.

وی با بیان اینکه شیب عمومی زمین از محل انتخابی سایت زباله به سمت تالاب های طشک و بختگان بوده و منابع آبی زیر سطحی به سمت تالابها را آلوده خواهد کرد،‌تصریح می کند: در هر دو حالت منجر به آلودگی دریاچه خواهد شد که در شرایط خشکی ریزگردهای آلوده تالاب سلامت حاشیه نشینان را بیش از پیش با مخاطره مواجه می سازد.

به گفته زارع همچنین در شرایط آبگیری دریاچه تمام زیستمندان و پوشش گیاهی در صورت استفاده انسانی با آلودگی شدید و عوامل بیماری زا روبرو خواهد بود.

سایت دفن زباله خطر آلودگی حیات وحش را به همراه دارد

این فعال محیط زیست با اشاره به ایراد موجود در انتخاب سایت دفن زباله می‌گوید: محل انتخابی سایت دقیقا زیر و مجاور پست فشار قوی برق است که قاعدتا بی خطر نخواهد بود و کارشناسان اداره برق باید در این خصوص نظر کارشناسی را اعلام کنند.

زارع ادامه می دهد: جاده اتوبان جنوب به شمال کشور که در دست احداث است و در آینده‌ای نزدیک فعالیت های اجرایی آن در این نقطه شروع می شود که با کمترین فاصله از این سایت عبور می کند و قاعدتا  انتخاب این محل مناسب نخواهد بود.

او با اشاره به اینکه معمولا سایت های دفن زباله به دلیل ذات  آلایندگی و پسماند غذایی که دارند، جاذب حیات وحش طبیعی و اهلی  است، عنوان می‌کند:   این سایت به دلیل قرار گرفتن در مسیرچند هزار ساله کریدور مهاجرت پرندگان مهاجر، در صورت شروع فعالیت و تخلیه زباله ، حیات وحش و پرندگان زیادی را جذب خود کرده و آلوده خواهد شد.

وی ادامه می دهد: همچنین نزدیکی سایت با چندین روستا دام های اهلی و روستایی را که در محل از مراتع استفاده می کنند آلوده خواهد کرد.

این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه خاک برداری صورت گرفته جهت ایجاد سایت از رطوبت بالایی برخوردار است  به نحوی که لاستیک لودر با همان برداشت حداقلی اولیه قادر به انجام خاک برداری نبوده اند، تصریح می کند: لذا در این حالت شیرآبه زباله در صورت فعالیت سایت در این محل به انتشار آلایندگی بیشتر خواهد انجامید.

در سنوات پرآبی قسمت سایت دفن زباله به زیر آب می رود

زارع خاطرنشان می کند که به لحاظ اجتماعی  برخی از اهالی  نسبت به ایجاد سایت معترض بودهه و بر اساس مدارک موجود ، محل انتخاب شده عرصه ملکی مستتنیات بوده و  بخشی از اراضی، سند زراعی متعلق به دوره واگذاری اصلاحات اراضی دارند و مابقی پروانه مرتع داشته اند و عملا عرصه‌  منابع طبیعی جهت اختصاص به سایت نبوده است.

وی با بیان اینکه محل مورد نظر در سنوات پر آبی و بارندگی های نرمال  زیر آب می رفته است و عملا جزیی از دریاچه بختگان  محسوب می شود، ابراز می کند: با توجه به تمامی این ایرادات انتخاب این مکان جهت سایت دفن زباله به لحاظ زیستی، اجتماعی و قانونی  اشکال دارد و مردود خواهد بود.

انتخاب مکان جایگزین پسماند با رعایت تمام اصوال بهداشتی

فعال زیست محیطی و دبیر انجمن احیای تالاب بین المللی کمجان در رابطه با راهکار ضروری در این مورد می گوید:   راهکار اساسی، با توجه به محدودیت های شهرستان ارسنجان از هر طرف و نیاز مبرم به سایت اصولی پسماند انتخاب مکان مناسبی در مرکز شهرستان با رعایت تمامی اصول بهداشتی، فنی و اجتماعی نه با تاکید به دفن زباله با رویکرد تفکیک و فرآوری است.

زارع یادآور می شود که از این رهگذر نه تنها اشتغال پایداری جهت تأمین معیشت چندین خانوار فراهم می‌شود، بلکه باز چرخانی مواد بازیافتی، تولید کود و سایر فرآورده های قابل استحصال ضایعات غیر قابل استفاده را کاهش می دهد و با این اقدام  از تولید شیرآبه‌ آلوده جلوگیری خواهد کرد.

به گفته وی در این حالت حد‌اقل باقی مانده زباله غیر قابل استفاده را می‌توان با کمترین هزینه و اصولی ترین شیوه معدوم کرد و کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کرد.

صدور دستور توقف دفن پسماند در زهکش‌های منتهی به تالاب طشک

به دنبال انتشار تصاویر و اخباری در خصوص آماده سازی محلی در نزدیکی تالاب طشک برای دفن پسماند، با تصمیم کمیته فنی حفاظت محیط زیست فارس، دستوری مبنی بر توقف این اقدام صادر و به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شده است.

با توجه به تصمیم‌ کمیته فنی حفاطت محیط زیست فارس هرگونه اقدامی برای دفن پسماندهای بخش مرکزی ارسنجان در نزدیکی یکی از زه‌کش های منتهی به تالاب طشک، متوقف شده است.

 سایت مورد نظر برای دفن پسماند در بخش مرکزی ارسنجان، خارج از حریم و بستر تالاب‌های بین‌المللی طشک و بختگان و در فاصله ۱۴۰۰ متری بیرون پناهگاه حیات وحش بختگان قرار دارد.

براساس این گزارش و آب منطقه‌ای استان فارس اعلام کرده بود که سطح آب زیرزمینی در محل احداث سایت بسیار پایین ارزیابی شده است اما با توجه به بررسی کارشناسی انجام شده و وجود شواهدی از بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی، کمیته فنی محیط زیست فارس دستور توقف ایجاد سایت برای تحقیقات بیشتر را گرفته است.

برپایه تصمیم کمیته فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس و تا زمان بررسی دقیق‌تر این موضوع در مکاتبه ای به مقامات مسئول  لزوم خودداری از دفن هرگونه پسماند در منطقه مذکور توسط مدیر کل حفاظت محیط زیست اعلام شده است.

بر اساس این گزارش، درحالی تالاب های استان فارس بیش از ده‌ها سال درگیر چالش خشکسالی و مخاطرات بی شمار زیست محیطی هستند که انتخاب سایت دفن پسماند در نزدیکی تالاب بختگان بار دیگر ضربه ای جبران ناپذیر به محیط زیست استان فارس و تالاب بین المللی کمجان وارد می‌کند و  این درحالی است که مشکلات تالاب های فارس از مسائل آبی عبور می‌کند و دامنه آن گسترده تر می شود.