علائم سرطان پروستات و روش های درمان آن

سرطان پروستات چیست؟

اگر گروهی از سلول‌های پروستات به‌طور غیرقابل کنترل تکثیر پیدا کنند، سرطان پروستات اتفاق افتاده است. برخی از انواع سرطان پروستات هستند که به‌قدری آهسته رشد می‌کنند که هیچ مشکلی به وجود نمی‌آورند و تأثیری هم بر روی طول عمر فرد مبتلا ندارند. به همین دلیل، برخی از مردان با وجود ابتلا به این نوع سرطان پروستات نیازی به درمان ندارند.

با این حال، برخی از انواع سرطان پروستات نه تنها به سرعت رشد می‌کنند، بلکه احتمال زیادی وجود دارد که گسترش یافته و در بدن پخش شوند. این انواع از سرطان پروستات برای فرد مشکل ایجاد می‌کند و برای جلوگیری از گسترش آن باید به سرعت درمان آغاز شود.

علائم سرطان پروستات چیست؟

متاسفانه سرطان پروستات علائم زودرسی ندارد که به وسیله آن‌ها بتوانیم به سرطان پروستات مشکوک شویم و در مراحل اولیه، آن را تشخیص دهیم. اطراف توده‌ی سرطانی هیچ عضو حساسی از بدن وجود ندارد که با بزرگ شدن توده‌ی سرطانی به آن فشار بیاید و مثلاً باعث درد شود، به همین دلیل ممکن است بیماری حتی سال‌ها بدون علامت باقی بماند. از این رو، چکاپ منظم مردان بالای ۴۵ سال با آزمایش خون یا شاید معاینه برای تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان به‌شمار می‌آید.

در برخی از بیماران ممکن است سرطان پروستات با علائم زیر همراه باشد. در صورت مشاهده آن‌ها بهتر است به پزشک مراجعه کنیم:

• تکرر ادرار، بخصوص در شب
• سختی آغاز یا قطع دفع ادرار
• جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار
• دفع دردناک یا سوزناک ادرار
• انزال دردناک
• وجود خون در ادرار یا مایع منی
• احساس فشار یا درد در مقعد
• درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران

نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که داشتن علائم ادراری پروستات لزوماً به معنی ابتلا به سرطان پروستات نیست. التهاب پروستات و بزرگی خوش‌خیم پروستات، بیماری‌های بسیار شایعی در مردان هستند که همین علائم را دارند.

سرطان پروستات به طور معمول در نعوظ اختلالی ایجاد نمی‌کند مگر این‌که با دیابت، استعمال دخانیات، بیماری قلبی یا سن بالا همراه باشد. در هر صورت، اگر علائم سرطان پروستات را داریم، به معنی این نیست که حتما سرطان داریم بلکه باید به پزشک متخصص اورولوژی (مجاری ادراری) مراجعه کنیم.

نشانه‌های کمتر شایع سرطان پروستات

اگرچه شایع نیست، علائم دیگری از سرطان پروستات نیز ممکن است رخ دهد. در حالی که این‌ها به غده پروستات مختص نیستند و می‌توانند به وسیله طیف وسیعی از شرایط ایجاد شوند، اما آن‌ها باید مورد ارزیابی قرار گیرند.

وجود خون در ادرار (هماچوری): خون در ادرار (هماچوری) به احتمال زیاد به علت بیماری دیگری است، اما می‌تواند بوسیله سرطان پروستات نیز رخ دهد.

وجود خون در مایع منی (هماتوسپرمی): انتقال خون در مایع منی (هماتوسپرمی) می‌تواند نشانه‌ای هشدار دهنده باشد و باید مورد ارزیابی قرار گیرد. همانند هماچوری، خون در مایع منی به دلایل مختلف ممکن است. خون در مایع منی ممکن است قرمز روشن باشد یا فقط یک رنگ صورتی کم رنگ داشته باشد.

شروع ناگهانی اختلال نعوظ: اختلال نعوظ یک علامت رایج در مردان است، اما معمولا در شروع به تدریج است. اگر اختلال نعوظ به سرعت در حال رشد باشد، ممکن است باعث نگرانی باشد.

درد در پشت، ناحیه تناسلی یا دنده‌ها: وقتی که سرطان پروستات گسترش می‌یابد، استخوان‌ها شایع‌ترین محل متاستاز هستند. متاستاز به استخوان در پشت، ناحیه تناسلی یا دنده می‌تواند موجب درد شود که ممکن است شدید باشد.

از دست دادن کنترل مثانه: از دست دادن کنترل مثانه یک علامت رایج سرطان پروستات نیست، اما ممکن است برای بیش از یک دلیل رخ دهد. سرطان پروستات در مجموع علل مستقیم مرتبط با تومور، ممکن است به استخوان‌های پشتی منجر شود که منجر به فشرده سازی نخاع و از دست رفتن کنترل مثانه می‌شود.

کاهش وزن غیر مستقیم: از دست دادن وزن غیرطبیعی، اغلب همراه با کاهش اشتها و خستگی می‌تواند رخ دهد، هنگامی که سرطان پروستات پیشرفت می‌کند. علائم دیگری که نشان می‌دهد سرطان پروستات در فراتر از پروستات گسترش یافته است ممکن است شامل تغییر در عادات روده یا تورم در پا‌ها و پا باشد.

عوارض جانبی سرطان پروستات

سرطان پروستات وقتی که به صورت محلی گسترش می‌یابد یا زمانی که به قسمت‌های دیگر بدن از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی گسترش پیدا می‌کند، ممکن است عوارضی ایجاد کند. عوارض احتمالی عبارتند از:

درد لگن

سرطان پروستات می‌تواند منجر به درد مزمن لگن به علت حمله به بافت نرم در لگن شود.

احتباس ادرار

سرطان پروستات ممکن است باعث حبس ادراری از طریق انسداد مجرای ادرار شود و یا پیشرفته‌تر به دلیل انسداد مجاری ادراری (لوله‌هایی که از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌شوند). هنگامی که مجرای ادرار به طور کامل توسط پروستات بزرگ شده مسدود می‌شود، به عنوان “احتباس حاد ادراری” نامیده می‌شود.

احتباس ادراری حاد معمولا با درد شدید همراه است، زیرا فشار در مثانه به دلیل پر شدن و متورم شدن توسط ادرار همراه است. اگر این ادرار دفع نگردد، ادرار می‌تواند به کلیه‌ها به سمت بالا برگردد که باعث عفونت و آسیب کلیه می‌شوند. به عبارت دیگر، ناتوانی کامل در ادرار کردن یک اورژانس پزشکی است.

خوشبختانه، قرار دادن کاتتر اغلب می‌تواند به سرعت انسداد را از بین ببرد. همچنین، برای جلوگیری از انسداد مجدد در آینده، ممکن است دارو برای کاهش اندازه پروستات یا عمل جراحی برای برداشتن انسداد مورد نیاز باشد.

بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادرار می‌تواند یک اثر جانبی جراحی برای سرطان پروستات باشد، اما می‌تواند علل دیگری نیز داشته باشد، مانند کمپوست نخاعی به علت متاستاز استخوان.

متاستاز استخوان

همانطور که قبلا ذکر شد، استخوان‌ها شایعترین محل متاستاز سرطان پروستات هستند. گاهی اوقات برای افرادی که غربالگری و آزمایشی نداشته اند ممکن است اولین نشانه سرطان پروستات باشند.

متاستاز استخوان می‌تواند منجر به:

درد: درد ناشی از متاستاز استخوان گاهی شدید است، اما تعدادی از درمان‌های موجود وجود دارد. درد اغلب در پشت، کمر یا دنده احساس می‌شود.

شکستگی: هنگامی که سرطان پروستات به استخوان گسترش می‌یابد، می‌تواند ساختار استخوان را تضعیف کند. شکستگی‌هایی که در این مناطق از استخوان‌های تضعیف شده اتفاق می‌افتد، به عنوان شکستگی‌های پاتولوژیک نامیده می‌شوند و گاهی اوقات با حداقل تروما و یا حتی با چیزی ساده مثل چرخش در رختخواب رخ می‌دهد.

فشرده سازی نخاع: متاستاز به ستون فقرات می‌تواند باعث ایجاد فروپاشی مهره‌ها شود که از ستون فقرات محافظت می‌کند. فشرده سازی عصب حاصل می‌تواند منجر به کمر درد شود که پرده ها، ضعف، سوزش یا سوزش در بازو‌ها یا پا‌ها را کاهش می‌دهد و از دست رفتن کنترل روده و مثانه. این یک اورژانس پزشکی است و برای جلوگیری از آسیب دائمی، درمان فوری ضروری است. درمان ممکن است شامل استروئید، اشعه یا جراحی باشد.

هایپرکلسمی: سرطان پروستات ممکن است منجر به هایپرکلسمی (سطح بالایی از کلسیم در خون) به علت شکست استخوان از متاستاز و مکانیسم‌های دیگر شود. علائم ممکن است شامل تهوع و استفراغ، سردرگمی و در مواقع دیرتر، کما نیز ممکن است.

شانس زنده ماندن در سرطان پروستات

خوشبختانه معمولاً سرطان پروستات رشد آهسته‌ای دارد. ۹ مورد از هر ۱۰ مورد این سرطان در مراحل اولیه شناسایی می‌شوند. نرخ زنده ماندن به مدت ۵ سال در کسانی که سرطان محدود به پروستات و بافت‌های نزدیک آن دارند ۱۰۰ درصد است. بیشتر مردان خیلی بیشتر از این زنده می‌مانند. اما وقتی سرطان به بافت‌های دورتر سرایت می‌کند شانس زنده ماندن به ۲۸درصد کاهش می‌یابد. اما این عدد‌ها بر پایه تشخیص‌های ۵ سال گذشته است. دورنمای مردانی که امروز بیماری آن‌ها تشخیص و درمان می‌شود بسیار بهتر است.

درمان سرطان پروستات چگونه انجام می‌شود؟

انتخاب گزینه‌ی درمانی مناسب به شرایط زیر بستگی دارد:

آیا سرطان فقط درون غده‌ی پروستات است یا بزرگ شده و به خارج پروستات آمده یا بیشتر از این‌ها، به سایر نقاط بدن دست‌اندازی کرده است؟ سرعت رشد سرطان، مزایا و معایب هر گزینه درمانی، عوارض احتمالی هر گزینه، تأثیر انتخاب درمان کنونی بر گزینه‌های درمان آینده در صورت عود مجدد سرطان پروستات، شرایط عمومی و امید به زندگی در لحظه تشخیص بیماری از نکاتی هستند که در گزینش نوع درمان نقش مهمی ایفا می‌کنند.

برای درمان سرطان پروستات که در محدوده غده پروستات باقی مانده است، جراحی (برداشتن کامل) پروستات و پرتودرمانی (رادیوتراپی) از بیرون یا درون بدن (براکی تراپی) از رایج‌ترین روش‌های موجود هستند.

اگر سرطان پروستات از محدوده پروستات خارج شده باشد، ولی هنوز به نقاط دور نرفته باشد، هورمون‌درمانی گزینه‌ای است که به جراحی، رادیوتراپی یا براکی‌تراپی افزوده می‌شود. در این حالت، به طور معمول از ترکیب دو یا سه گزینه‌ی درمانی استفاده می‌شود.

اما اگر سرطان پروستات به نواحی دوردست بدن رسیده باشد دیگر از جراحی و پرتودرمانی استفاده نمی‌شود. در این شرایط، شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی گزینه‌های درمانی موجود برای بیمار به‌شمار می‌آیند.